Artikel AD - ‘Omstanders kunnen voor vrouwen op straat de helden van alledag zijn, met onzichtbare capes’

OPINIEVolgens de Rotterdamse schrijver Shantie Singh is het voor vrouwen op straat nog altijd onveiliger dan voor mannen, maar gelukkig brengen omstanders daar verandering in: ‘Bedankt dat jij je uitsprak.’

Voor het eerst in mijn leven voel ik een lichte weerzin bij de gedachte dat ik de trein moet nemen. Een paar weken geleden zat ik van Amsterdam naar Breda in een rustige coupé een boek te lezen, toen ik werd lastiggevallen door een man. Toen ik schreeuwde en wilde weglopen, liet hij mij eerst niet passeren. Gelukkig schoot een vrouw mij te hulp. Ze schreeuwde dat hij mij erlangs moest laten. En dat deed hij toen ook.

De vrouw uit de trein heb ik die dag niet meer kunnen bedanken. De reactie van deze vrouw, een omstander, maakte voor mij al het verschil. Ook de conducteurs en NS online reageerden fijn, betrokken en alert. Al met al was het relatief snel voorbij. De weerzin die ik voel bij de trein, zal met de tijd verminderen.

Andere verhalen

Helaas zijn er ook andere verhalen, zoals in mei dit jaar over een vrouw (19) die 40 minuten lang werd aangerand in de trein.

Ik schreef al eens een opiniestuk, getiteld ‘Publieke ruimte is ook eigendom van de vrouw’ (de Volkskrant 17-2-2016), dat later is omgewerkt tot een hoofdstuk voor een feministisch boek. Het gaat erover hoezeer je vrouw-zijn gevolgen heeft voor je ervaring op straat of in de trein, vooral in de nacht. Als vrouw neem je dagelijks besluiten die alles te maken hebben met de (on)vrijheid van de publieke ruimte.

Een recensent (mannelijk en wit) vond mijn pleidooi voor gelijkwaardigheid in de publieke ruimte toen vreselijk overdreven en kon zich er niets bij voorstellen.

Moeilijker te negeren

Het #Metoo-debat was toen nog niet losgebarsten. Gelukkig is de wereld sindsdien veranderd. Vrouwen die zich massaal durfden uit te spreken, hebben zo veel in beweging gezet. De problematiek van grensoverschrijdend gedrag is veel meer zichtbaar geworden, veel moeilijker om te negeren. Weinig mensen die nu nog recht in je gezicht zullen zeggen dat je het verzint of overdrijft.

Het is zo vreselijk basaal: de publieke ruimte, dus ook het openbaar vervoer, is van ons allemaal. Die moet veilig zijn voor een ieder. Daarom pleit ik voor meer maatregelen bij vervoersbedrijven, uitgaansgelegenheden en op straat.

Zichtbaarheid

Waarom duurde het eigenlijk zo lang voordat ik in de lange trein van Amsterdam naar Breda een conducteur vond? Een veilige trein kenmerkt zich door duidelijk zichtbare punten waar je een melding kan doen of hulp kan zoeken. Investeren in maatregelen als de zichtbaarheid van het hulpnummer en het aantal conducteurs geeft aan hoe serieus we dit nemen als samenleving. Dat we het zien, horen, erkennen en hiernaar handelen. Dat we bepaald gedrag niet tolereren. Of dat nu op straat, in de tram of in de trein is.

Gelukkig zijn er omstanders die dit allang hebben begrepen. Zij maken het verschil. Mijn ‘omstander’, als je dit leest: bedankt dat jij je uitsprak. Hopelijk zijn er veel meer mensen zoals jij. De alledaagse helden van de publieke ruimte met onzichtbare cape om.

Moeilijker te negeren

Het #Metoo-debat was toen nog niet losgebarsten. Gelukkig is de wereld sindsdien veranderd. Vrouwen die zich massaal durfden uit te spreken, hebben zo veel in beweging gezet. De problematiek van grensoverschrijdend gedrag is veel meer zichtbaar geworden, veel moeilijker om te negeren. Weinig mensen die nu nog recht in je gezicht zullen zeggen dat je het verzint of overdrijft.

Het is zo vreselijk basaal: de publieke ruimte, dus ook het openbaar vervoer, is van ons allemaal. Die moet veilig zijn voor een ieder. Daarom pleit ik voor meer maatregelen bij vervoersbedrijven, uitgaansgelegenheden en op straat.

Zichtbaarheid

Waarom duurde het eigenlijk zo lang voordat ik in de lange trein van Amsterdam naar Breda een conducteur vond? Een veilige trein kenmerkt zich door duidelijk zichtbare punten waar je een melding kan doen of hulp kan zoeken. Investeren in maatregelen als de zichtbaarheid van het hulpnummer en het aantal conducteurs geeft aan hoe serieus we dit nemen als samenleving. Dat we het zien, horen, erkennen en hiernaar handelen. Dat we bepaald gedrag niet tolereren. Of dat nu op straat, in de tram of in de trein is.

Gelukkig zijn er omstanders die dit allang hebben begrepen. Zij maken het verschil. Mijn ‘omstander’, als je dit leest: bedankt dat jij je uitsprak. Hopelijk zijn er veel meer mensen zoals jij. De alledaagse helden van de publieke ruimte met onzichtbare cape om.