Essay 'Ontmasker de cultuur van online slutshaming'
Op veel Rotterdamse schoolpleinen is exposen – het verspreiden van intiem beeldmateriaal van anderen – de rauwe realiteit. We moeten samen het frame veranderen, stelt Shantie Singh. “Het meisje dat in vertrouwen sexy foto’s naar haar vriend stuurt, is een vrije dappere vrouw die haar leven leidt. De jongen die de foto’s niet koestert als een juweel, is een slet.”
Geboren zijn in 1982 maakt mij tot een millennial. Ik deel veel kenmerken met de daaropvolgende generatie Z. We dealen met zaken als keuzestress, fear of missing out, maar zijn ook altijd op zoek naar passie en willen authentiek leven, ook al zijn de uitdagingen op vele vlakken groter dan ooit.
Het grote voordeel van geboren zijn in de jaren tachtig is dat bijna niemand mijn rare jeugdfratsen heeft vastgelegd op film. Uiteraard heb ik wel veel foto’s uit die tijd. Echt gedrukte foto’s in een album, gemaakt met een camera waar een rolletje van 36 in ging. Digitaal begint mijn leven pas rond 2004. Met de komst van sociale media en telefoons waar je de hele dag van alles mee vastlegt.
Verkeerde intenties
Mijn eerste bijna-relatie was niet zo fijn. Deze jongeman had verkeerde intenties. Hij had vooral interesse voor de buitenkant. Wilde opscheppen bij zijn vrienden over zijn nieuwe verovering. Het had verkeerd kunnen gaan, maar dat is gelukkig niet gebeurd. De enigen die weten wat er toen is gebeurd, zijn ik, hij en degenen aan wie we het hebben verteld. Daar is het bij gebleven. Maar wat zou er gebeurd kunnen zijn als ik toen in de huidige beeldcultuur had geleefd?
Er zijn anno 2019 genoeg vergelijkbare verhalen als die van mij. Gestuntel. Onzekerheid. Gekwetst worden. Vreugde. Intensiteit. Leren. Zonder heftige gevolgen. Maar er zijn ook genoeg jongeren die worstelen. Of erger: wel met heftige gevolgen achterblijven. Niet door het gestuntel. Dat is van alle tijden.
Nee, het probleem specifiek voor deze tijd is de combinatie van beelden en sociale media, met de keiharde veroordeling door de omgeving. Het is een oordeel geworteld in oude, vastgeroeste, giftige gedachten over meisjes en vrouwen, en hun seksualiteit. Nog altijd hebben we die verstikkende ongeschreven regels niet uit de weg geruimd. Het sluimert door de gangen op school, fluistert hardnekkig door de straten: “Een meisje dat meerdere vriendjes heeft gehad is geen braaf meisje maar ontmaskerd als een slet, een jongen die hetzelfde doet is stoer.”
Alles wat sociale media zo mooi maakt, is in dit licht gevaarlijk: het is aansprekend, makkelijk en verspreidt zich razendsnel. Het creëert de perfecte voedingsbodem voor exposen: het verspreiden van intiem beeldmateriaal met persoonsgegevens via sociale media om de afgebeelde persoon te schande te maken in haar of zijn sociale omgeving. Denk aan seksvideo’s, naaktfoto’s of foto’s waarop het slachtoffer schaars gekleed is.