Interview rubriek Inspire – Pariksha Magazine
hantie Singh: Schrijfster. Kosmopolitische wereldburger. Geschiedenis. Barra’s. Bestuurskundige. Vervoering | Rapture. Echtgenote. Spoken Column. Citylife. Houdt van verhalen. Jazzdance, Showballet, Bollywooddans en Kathak. Combineert opinie graag met een vleug glamour & humor. Houdt van haar familie.
Voor het magazine Pariksha ben ik geïnterviewd door Tasiana Ramdin. Klik verder voor het hele interview.
“Waar kom ik nou eigenlijk vandaan en wat is mijn verhaal?” Deze vraag stelde Shantie Singh zichzelf, nadat ze van kleins af aan de vraag over haar afkomst heeft moeten beantwoorden. Het antwoord was altijd gecompliceerd. Het omvatte drie continenten met elk een bijzonder en uniek verhaal over migratie. Shantie is de Hindostaanse geschiedenis ingedoken en heeft zich laten inspireren door schrijvers zoals Gharietje Choenni en Anil Ramdas, maar ook Garcia Marques en Zadie Smith. Ze sprak met vele mensen over hun ervaringen en heeft een hoop gelezen. Langzaamaan ontstond in haar hoofd het verhaal voor de roman Vervoering. Dat verhaal is nu beschikbaar voor iedereen.
Onbeschreven verhalen
Waar Shantie in het begin tegenaan liep was dat de mensen die zij interviewde het moeilijk vonden om hun verhaal onder woorden te brengen. Zo kreeg ze vaker te horen “wat vraag je nou precies” en “waarom moeten we het daarover hebben, het is van vroeger”. Door het verhaal klein te houden en te vragen naar details heeft ze langzaam maar zeker haar geschiedenis te horen gekregen. Zo heeft ze het onder andere veel gehad over het opgroeien in Suriname, hoe het leven daar was op het platteland en hoe het was om daar vandaan naar Nederland te komen; hoe de aankomst in het nieuwe land was, hoe ze hier moesten aarden en hoe moeilijk dat was. “Dat vond ik heel fascinerend en indrukwekkend. Ik begon mijn ouders veel beter te begrijpen. De worstelingen die zij hebben gehad. Ik kreeg een gevoel van dankbaarheid, dat ik hier nu zit en dit mag doen”, aldus Shantie.
“Ik merkte op gegeven moment, ook bij mijn eigen ouders, dat ze beseften dat wat zij hebben meegemaakt ook waarde heeft. Het doet er ook toe. Ze gingen steeds meer erover vertellen en werden steeds trotser. Dit is onze geschiedenis. Vanwege de migraties heeft onze geschiedenis er steeds niet mogen zijn en in Nederland is er geen aandacht voor dit deel van de geschiedenis op school, hoewel het onderdeel uitmaakt van de Nederlandse geschiedenis.” Dit werd dan ook één van haar belangrijkste drijfveren om te schrijven. Zoals Shantie het zelf zegt: “onze geschiedenis doet ertoe. Het is er.” Een andere drijfveer is om gehoord te worden. “Als het in een krant komt of een andere geschreven vorm, dan staat het er. Dan is de kans groter dan het wordt gelezen en gehoord. Zelfs als het niet meteen iets verandert, dan is het wel krachtiger, omdat het geschreven is.” Als derde drijfveer, noemt Shantie bewijsdrang. “Dat zit, denk ik, ook heel erg in ons jongeren, omdat we dat echt hebben meegekregen. Je best doen. En dat heeft weer te maken met die migraties, jezelf telkens weer moeten bewijzen in een nieuwe omgeving.” Toch zegt ze over deze bewijsdrang: “Als je alleen maar bezig bent met jezelf bewijzen, kom je niet toe aan “wie ben ik zelf”. Het is goed om ook daarover na te denken. Los van alles, wat wil ik? Als al je acties en intenties gericht zijn op jezelf bewijzen, dan is het misschien ook nooit genoeg. Als het iets is dat echt van binnenuit komt en iets is dat jij echt wilt, dan kun je zuiver blijven.” Shantie noemt het een interessante paradox dat Hindostaanse jongeren zich aan de ene kant willen bewijzen en vaak ook zeer succesvol daarin zijn. Maar dit is vaak wel ‘in de schaduw’, binnen de vertrouwde wegen en beroepen. Echt jezelf laten zien en je stem laten horen, of anders durven zijn, dus buiten de vertrouwde beroepen en paden treden, vraagt toch om wat anders. Een dosis lef en een kritische, reflectieve houding.
Onderdrukte identiteit
“Niet je stem laten horen, raakt ook aan de onzichtbaarheidsdiscussie. In hoeverre pas je je aan? De constante worsteling tussen je aanpassen en zichtbaar zijn. Ik heb een stukje voorgedragen uit Vervoering tijdens mijn boekpresentatie en dat ging over een man met de naam Mukesh, die net is aangekomen in Nederland. Hij gaat werken in een fabriek. Hij voelt zich niet op zijn gemak, ook niet met zijn naam. Daarom besluit hij om zijn naam makkelijker te maken. Dat hebben heel veel mensen gedaan. En dat beschreef ik als: “Mukesh liet hij achter in het kluisje, samen met zijn jas en portemonnee.” En ik weet nog dat bij de uitreiking van het eerste exemplaar aan burgemeester Aboutaleb, hij daarover zei: “dat zou ik echt nooit doen. Mijn identiteit in een kastje stoppen.” Ik vond dit zo fascinerend. Ik dacht: Waarom maken mensen, Hindostanen denk ik meer dan anderen, dan toch die keuze, “dan pas ik me maar aan”, terwijl er andere mensen zijn die zoiets hebben van “ik ben wie ik ben, dit is mijn identiteit en ik ben er gewoon. Ik denk dat het ook te maken heeft met dat koloniale van vroeger, waarbij je je ook moest aanpassen om te overleven,”aldus Shantie.
“Toch zie ik een verandering bij de jongeren van nu. Ik ben zoals ik ben, met mijn Hindostaanse achtergrond en alles, en ik mag er ook zijn. Ten minste, ik hoop dat het zo is. Dat we uit die schaduw en in het licht stappen, “wij zijn er ook.” In Nederland zit het in onze debatcultuur om minderheden die uit die schaduw stappen, heel erg onder de loep te nemen en te bekritiseren, terwijl aan zelfreflectie nauwelijks wordt gedaan. Dat zag je bijvoorbeeld bij de zwarte piet discussie. Maar ik schiet niet meteen in de aanval wanneer dit gebeurt. Het helpt wanneer je gewoon eerlijk, dicht bij jezelf en kritisch blijft. Mensen hebben vaak veel aannames die niet altijd gebaseerd zijn op kennis en feiten. Dan probeer ik mijn eigen verhaal daar tegenover te zetten, of kritische vragen te stellen bij de vragen die mij worden gesteld.”
Kwetsbaarheid
Shantie moedigt dan ook een ieder aan om de worsteling met je identiteit aan te gaan, omdat identiteit voor iedereen verschillend is. Als je weet wie je bent, dan kun je daar ook voor staan en er trots op zijn. Zoals ze het zelf mooi zegt: “Ik kon niet anders dan dit boek schrijven; het zat erin en het moest eruit. Ook al is het eng en spannend, je wilt die worsteling aangaan, omdat het tegelijkertijd ook de mooiste worsteling is die er bestaat. Durf kwetsbaar te zijn. Als je iets van je zelf laat zien, dan vraagt dat ook een zekere kwetsbaarheid. Ik vond het moeilijk om dit boek te schrijven omdat het ook zo dicht bij mezelf ligt, maar tegelijkertijd moest ik ook zo diep gaan om iets eigens neer te kunnen zetten. Maar tegelijkertijd is dat ook het meest uitdagende dat er is. Op zoek gaan naar jouw eigen identiteit en verhaal en daar dan een stem aan geven.”
Vervoering is de meeslepende debuutroman van Shantie Singh, die vier generatie en drie continenten samenbrengt in een fictieroman over de Hindostaanse geschiedenis en is nu verkrijgbaar in Nederland, België en online (uitgeverij De Geus & boekenreeks Oxfam Novib (2014). In april 2015 is het boek ook gepresenteerd in Suriname.
Dit interview stond in magazine Pariksha